więcej dat

Metropolita kijowski Piotr (Mohyła)

Metropolita Piotr (Mohyła) urodził się 21 grudnia 1596 r. Był trzecim synem Symeona Mohyły – hospodara (księcia) mołdawskiego. Ród Mohyłów był posiadaczem licznych dóbr na terenie Rzeczposoplitej oraz fundatorem cerkwi Zaśnięcia Bogurodzicy we Lwowie w 1591 r.

Przyszły dostojnik cerkiewny ukończył Bracką Szkołę Lwowską oraz Colegium Jezuickie. Podróżował po krajach Europy Zachodniej, gdzie dopełnił swoje wykształcenie. Poznał tajniki języka łacińskiego oraz greckiego. Przebywał na dworze hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego walcząc przy jego boku w kampanii tureckiej lat 1620 – 1621.

Dość szybko wstąpił do Ławry Kijowsko – Pieczerskiej, gdzie w 1627 r. został archimandrytą. Energiczny mnich przystąpił do działalności oświatowej i edukacyjnej. W 1631 r. powołał do życia drukarnię monasterską. Wydał „Służebnik” oraz „Triod Cwietnoj” przyczyniając się do wzmocnienia dyscypliny liturgicznej w metropolii kijowskiej. 11 lutego 1631 r. założył Colegium Kijowsko – Mohylańskie przez połączenie Szkoły Ławry Kijowsko – Pieczerskiej i Brackiej Szkoły Lwowskiej. Była to pierwsza na terenach Rzeczpospolitej prawosławna teologiczna szkoła średnia. Uczelnia składała się z pięciu klas niższych w których wykładano: infimę, gramatykę, syntaksymę, retorykę, poezję i jednej klasy wyższej w której uczono filozofii.

W 1632 r. doprowadził do uznania przez króla Władysława IV, zdelegalizowanej w 1596 r. w wyniku unii brzeskiej, hierarchii prawosławnej. Jego działalność została nagrodzona wyborem na tron metropolitów kijowskich. Monarcha zatwierdził wybór specjalnym przywilejem z dnia 11 października 1632 r.

Chirotonia i intronizacja metropolity odbyła się 28 sierpnia 1633 r. Metropolita Piotr przystąpił do poprawy życia liturgicznego, moralnego i kanonicznego Cerkwi w Rzeczpospolitej. Nakazał prowadzenie przez parafie ksiąg zgonów, ślubów i chrztów, przeprowadzał liczne wizytacje duszpasterskie oraz dbał o wykształcenie przyszłych duchownych. W 1634 r. dokonał kanonizacji świętych Ławry Pieczerskiej w Kijowie.

Sześć lat później podczas Soboru Biskupów w Kijowie przyjęto „Prawosławne wyznanie wiary Piotra Mohyły” – rozprawę teologiczną będącą wykładnią nauki teologicznej Cerkwi Prawosławnej w Rzeczpospolitej. Ten swoisty katechizm przyjęły wszystkie lokalne patriarchaty co stanowiło dowód uznania dla metropolity Piotra.

W tym samym czasie wydał polemikę wobec zarzutów strony katolickiej zatytułowaną „Likos” (gr. Kamień). Stanowiła ona wykładnię prawosławnej liturgiki, zagadnień sakramentów, obrzędów i postów. Ostatnią wielką pracą był wydany 16 grudnia 1646 r. „Trebnik”. Na 1700 stronach zostały zawarte dokładne opisy sprawowania obrzędów w Cerkwi Prawosławnej.

Za kadencji metropolity Piotra zostały również wydane dzieła Sylwestra Kossowa – „Paterikon” czyli opis świętych, a także książka Atanazego Kolnofajskiego „O cudach jakie miały miejsce w Ławrze Poczajowskiej”.

Ten wybitny hierarcha Cerkwi Prawosławnej zmarł 1 stycznia 1647 r. mając zaledwie 50 lat. Został pochowany w Ławrze Pieczerskiej.

15 grudnia 1996 r. Cerkiew Ukraińska ogłosiła go świętym. Polska Cerkiew również wpisała go do swojego dyptychu świętych. Jedna z cerkwi w Lublinie nosi imię wybitnego metropolity kijowskiego.

Na podst.: