więcej dat
historia
1821 XII 31
Urodził się bp Marceli (Popiel)
Bp Marceli (Popiel) Urodził się bp Marceli (Popiel)
Marceli Popiel urodził się 31 grudnia 1821 r. we wsi Meducha (Galicja). Jego ojciec – Onufry Popiel - był szlachcicem. Młody Marceli uczył się w czteroletniej Szkole Niemieckiej w Tamczy, a później Klasycznym Gimnazjum w Buczaczu. Ukończył kurs filozofii w Czernowcach, a następnie teologię w Uniwersytecie Wiedeńskim Wiedniu. Ożenił się z Klementyną Elowiecką, z która miał dwóch synów.
20 stycznia 1850 r. otrzymał święcenia kapłańskie w 1850 r. i został proboszczem parafii w Buczaczu. Nauczał religii w Tarnopolu (1851-1859), a j. ruskiego i religii w Gimnazjum przy Akademii we Lwowie (1859 – 1866). Kapłan interesował się literaturą. W drukowanej w j. ruskim „Zorze Galickiej” opublikował tragedię „Nemira”, zaś w „Wiestniku” - oficjalnym periodyku austriackim dla Rusinów – ukazał się rassużdienije o śpiewaku Bojanie напечатано его рассуждение о певце Бояне, упоминаемом в слове о Полку Игореве. W 1864 r. zmarła mu żona. Od tej pory zajął się działalnością religijną. Między 1865, a 1866 r. redagował lwowską religijną gazetę „Niedzielę”.
W styczniu 1867 r. na prośbę rosyjskiego ministerstwa oświecenia publicznego postanowił wyjechać do Rosji. Mianowany nauczycielem j. rosyjskiego przy Chełmskim Rosyjskim Gimnazjum. Ks. Popiela włączono w skład kleru soboru pw. Narodzenia Bogurodzicy w Chełmie. 2 marca 1867 r. był nauczycielem w unickim Chełmskim Seminarium Duchownym, gdzie miał uczyć historię biblistyki i katechizm. Dodatkowo prowadził zajęcia z religii w Męskim Gimnazjum w Chełmie. 14 lutego 1867 r. na wniosek ministerstwa spraw wewnętrznych został przeniesiony do unickiej diecezji chełmskiej „celem ustanowienia tam porządku”. W między czasie wydał „Liturgikę”.
We wrześniu 1868 r. otrzymał nominację referendarza w Chełmskim Konsystorzu Greckokatolickim. 25 marca 1871 r. ks. Popiel został administratorem diecezji chełmskiej i rozpoczął przygotowania do powrotu eparchii do prawosławia. Na wniosek administratora 2 października 1873 r. Chełmski Konsystorz postanowił z dniem 1 grudnia 1874 r. oczyścić obrządek greckokatolicki z naleciałości unickich. W 26 parafiach (z istniejących wówczas 266) doszło do zaburzeń miejscowych wiernych. Do najbardziej tragicznych wydarzeń doszło w Pratulinie i Drelowie. Drugim krokiem powrotu unitów do prawosławia było zebranie diecezjalnego duchowieństwa 15 lutego 1875 r. i wydanie aktu na temat zjednoczenia chełmskich greko-unickiej diecezji z Cerkwią Prawosławną. Pozytywną decyzję w tej kwestii wydał Synod i 24 maja 1875 r. w Chełmie doszło do oficjalnego ogłoszenia powrotu unitów do prawosławia.
8 czerwca 1875 r. w Petersburgu miała miejsce chirotonia ks. Marceli Popiel na biskupa lubelskiego – wikariusza nowo powstałej diecezji chełmsko-warszawskiej. Bp Marceli nie pozostawał długo na katedrze lubelskiej.
10 grudnia 1878 r. został przeniesiony na stanowisko bpa podolskiego i bracławskiego. W nowej diecezji w latach 1879-1880 z inicjatywy bp Marcelego powstawały chóry i szkoły śpiewu cerkiewnego, a w każdym dekanacie zostali powołani specjalni kaznodzieje. Władyka sam dawał przykład i głosił homilie w świątyniach diecezji podolsko-bracławskiej. 60 kazań zostało wydrukowanych w latach 1880 – 1882 w „Podolskich Wiadomościach Diecezjalnych”. 6 marca 1882 r. bp Marceli został władyką połockim. 172 szkoły cerkiewne powstało w diecezji połockiej w okresie rządów bp Marcelego. Hierarcha powołał do życia Bractwo św. Włodzimierza w 1887 r. w Witebsku. Na przestrzeni roku do organizacji wstąpiło ok. 500 członków przyczyniając się do rozwoju witebskiego bractwa. 25 lutego 1889 r. Synod przychylił się do prośby władyki Marcelego i zwolnił go, z racji na podeszły wiek, z obowiązków bpa połockiego. Hierarcha udał się do Petersburga, gdzie zmarł 29 września 1903 r. Został pochowany w cerkwi pw. św. Izydora na terenie Ławry pw. św. Aleksandra Newskiego w Petersburgu. Zwłoki bp Marcelego zostały w 1932 r. przeniesione na cmentarz przy petersburskiej parafii pw. św. Mikołaja.
Na podst.:
Lewandowski Jan, Na pograniczu. Polityka władz państwowych wobec unitów Podlasia i Chełmszczyzny. 1772-1875, Lublin 1996, s. 100 - 101.
Markiełł (Popiel) w: www.ortho-rus.ru/cgi-bin/ps_file.cgi z 24 stycznia 2008 r.
Smolicz Igor, Istoria Russkoj Cerkwi. 1700 – 1917, t. VIII, cz. 2, Moskwa 1997, s. 346.
A. Mironowicz, Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX w. , Białystok 2005, s. 52 – 53.
Na zdj.:
cerkiew pw. Narodzenia Bogurodzicy w Chełmie /kolekcja Aleksandra Sosny/
Stefan Dmitruk